BAL ÜRETİMİ

BAL ÜRETİMİ

GELİŞEN ARI AİLELERİNE YENİ PETEKLERİN VERİLMESİ
Arı ailesi gelişip kuvvetlendikçe birer ikişer adet yapay petekli veya bir evvelki seneden balı süzülmüş kabartılmış petekler ilave edilir.Petek ilavesi için kovan da mevcut çerçevelerin ve bahusus en arkada veya en yandaki çerçevelerin tamamının arılarca doldurulmuş olması gerekir.En yandaki çerçevede yavru varsa ilave edilecek çerçeve hemen onun arkasına konulur.Yavru yoksa bal,çiçek tozu veya arı ile dolu ise bu takdirde ,o çerçeve en sona çekilerek onun önüne konulur.Yeni ilave edilecek çerçeveleri ailenin ortasına koymak doğru değildir.Alt kattaki çerçevelerin tamamı veya bir noksan dolduğunda ve kuluçkalıktaki çerçevelerin üst tarafında yeni beyaz petekler görüldüğünde kovana ballık dediğimiz ikinci kat tüm çerçeveleri dolu olarak konulur ve örtü tahtaları da bunun üzerine dizilerek kapak kapatılır.
Arıların ikinci kata kolay çıkması için,ballığa 1-2 çerçeve ballı yada yavrulu petek koymak ve ballık üzerini sıcak tutmak faydalıdır.

BALLIĞIN İLAVESİ
Alt kattaki çerçevelerin tamamı veya bir noksanı dolduğunda ve kuluçkalıktaki çerçevelerin üst tarafında yeni beyaz petekler görüldüğünde kovana ballık yani ikinci kat ilave edilir.Ballıkta bölme tahtası kullanılmaz.Sandık tamamen petekli çerçevelerle doldurulur.Ballık konulurken,alt kattaki örtü tahta veya bezleri alınarak üst kata konur.Arıları ballıkta çalıştırmak için:Kovan standart Langstrot ise alt kattan bir iki yavrulu veya ballı çerçeve alınarak üst kata konulur.Üsteki boş çerçevelerde alttan alınanların yerine konur.Bu saye de hem arıları yukarıda çalışmayı mecbur eder ve hem de bala bıraktığımız bu kovanın oğul vermemesine yardımcı oluruz.Ana arıya yeni yumurtlama alanı açmış oluruz.Bala bırakılan kovanlarda mümkün mertebe oğul arzusunu söndürmek şarttır.Yarım ballıklı kovanların arılarını üst katta çalıştırmak için,ballık çerçevelerine ya aşağıdan bir çerçeve yavrulu gömeç çıkarılarak monte edilir.Yahut ta bir müddet ballık altta ,kuluçkalık üstte bırakılabilirside ; tam zamanında ballık atılan kuvvetli kovanlarda bunlara gerek duyulmaz.

BAL HASADI
Fenni arıcılıkta kovandan senede 2-3 defa bal hasat edilebilir .Gerek ballıkta ,gerekse kuluçkalığın yan tarafındaki iyice olgunlaşmış balları lüzumunda alabiliriz.Alınan bu ballı çerçeveler yerine ya suni petekler konur,yahut ta balı sızdırılmış kabartılmış petekler konur.Mevsim müsait giderse bu hazır peteklere arılar kolaylıkla yine bal doldururlar.
Ballık tamamen dolduğunda;Gövdeden ayrılarak kovanın civarında bir yere konulur.Ballık üzerindeki örtü tahtaları alınmaz.Ballığı alınan kovanın üzerine ya yedek örtü tahtaları ve ya bir telis parçası koyularak kapağı kapatılır.Bundan sonra ballık üzerindeki örtü tahtaları birer birer kaldırılarak teker teker alınan ballı çerçeveler kovan kapısı önüne getirilerek üzerindeki arılar silkilir .Kalan birkaç arıda tavuk teleği veya arıcı fırçası yardımıyla kovan önüne süpürüldükten sonra bu ballı çerçeveler kapalı bir sandık veya odaya götürülür.Ballıktan çerçeveyi aldıktan sonra yine hemen örtü tahtasını kapatmalıdır.

BALIN OLGUNLAŞTIĞI NASIL ANLAŞILIR?
Balın olgunlaştığını,çerçevedeki ballı gözlerin tamamen,yahut ta hiç değilse 2/3 den fazlasını sırlamış olmasiyle anlaşılır.Arılar ballı peteği üst tarafından sırlamaya başlarlar.Üzeri sırlanmış olan çerçevedeki bal olgunlaşmamıştır. Olgunlaşmamış ballar uzun müddet dayanmaz.Tahammür eder.Ekşir.Zayi olur.Balın çabuk olgunlaşmasını temin etmek için,uçma deliğini genişletmek ve yemleme deliğini açmak suretiyle kovanda mükemmel bir havalandırma sağlanmalıdır.Akşamleyin ve gece kovan kapısı önünde arıların yüzleri kovana dönük olarak kanat çırpması baldaki fazla suyun uçmasını,dolayısı ile de balın olgunlaşmasını temin içindir.Eğer çerçeveler dolmuş,balı olgunlaşmış,fakat çerçevelerin alt kısmında birkaç santim sırlanmamış kısım kalmış ise arılara şeker şurubu vermek suretiyle açık petek gözlerinin sırlanması sağlanabilir.Hatırlanacağı üzere tam sırlanmamış petekli balların satışa arzı.Gıda maddeleri tüzüğüne aykırıdır.Satıştan ilgililerce her zaman men edilebilir.

BALIN SIZDIRILMASI
Bal güneşte ve ateşte sızdırılsa da bu doğru değildir.En iyisi Bal Süzme makin asında sızdırmaktır.Bu makine ,altı kapalı ,üstü açık bir soba gibidir.Bunun tam ortasında,şakuli bir demir çubuk vardır.Bu demir çubuğu etrafında örme telden 2-14 kadar dolap yapılmıştır ki süzülecek ballı çerçeveler buraya konur.Demir çubuğun üst tarafında bulunan dişli ve ona bağlanan bir kolu çevirmek suretiyle içerdeki dolabın dönmesi temin edilir.İşte bu dolabın içine konulan ve üzerindeki sırrı daha önce Bal bıçağı veya tarağı ile bozulan ballı çerçeve içerisindeki bal ,bu süratli dönme neticesinde çıkarak;galvanizli ve nikel saçtan yapılmış soba gibi kazanın iç cidarına çarpar ve aşağıya sızarak birikir.Alt taraftaki musluk açılmak suretiyle sızılmış bal buradan alınır.Makineyi yavaş yavaş hızlandırarak çevirmelidir.Çerçevenin bu yüzündeki bal tamamen bitmeden makineyi durdurup çerçevenin öbür yüzünü çevirmelidir.Çünkü diğer taraftaki balın tazyiki mumu bozar Bu yüz tamamen bitince yarım bırakılmış yüz çevrilir ve bal tamamen sızıncaya kadar makine işletilir.Sızdırılan ballar derin kaplar içerisinde dinlendirilirse mum kırıntısı vs. gibi yabancı maddeler yüze çıkar.

BALIN ANBALAJI VE SATIŞI
Diğer besin maddelerinde olduğu gibi balında taze olarak yenmesi en faydalı şekildir.Süzme ballar satılmadan önce rutubetsiz ve sıcaklığı 20 C civarında olan yerlerde muhafaza edilmelidir.Kış mevsiminde süzme balların en fazla kristalize olduğu sıcaklık 10-17 C dır. Eğer ballar uzun müddet bekletilecekse 15C ‘ nin çok altında tutulmalıdır.Aksi halde renk,lezzet ve enzimlerde değişiklik olur.26,5 derecenin üstünde saklanan ballar ya hiç veya çok geç donarlar.

SÜZÜLEN PETEKLERİN KOVANA VERİLMESİ
Son hasat mevsiminde, bal sızdırma makin asından çıkarılmış olan boş çerçeveler içerisindeki pek cüzi balın zayi olmaması ve boş peteklerin ertesi yıla kadar kolaylıkla ve temizce saklanması için bir ballığa çerçeveleri dizerek akşamüzeri kovana verilmelidir.Arılar hem petek gözlerinde kalan bal bulaşıklarını arılar ve hem de petekleri düzeltirler.

BOŞ PETEKLERİN ERTESİ YILA KADAR MUHAFAZASI
Arıcının en kıymetli sermayesinin kabartılmış petek olduğu ve arıların bir kilo petek yapmak için asgari 10 kilo bal yemek mecburiyetinde oldukları göz önünde tutularak kabartılmış petekleri ertesi yıla kadar bozulmadan iyice muhafaza etmelidir.Boş petekler ya her tarafı iyice kapalı sandık veya dolaplarda yahut ta altı üstü iyice kapatılmış boş ballık veya kuluçkalık sandıklarında muhafaza edilir.
Boş peteklerin en büyük düşmanı Güve Kelebekleri'dir.10 derecenin altında ki yerlerde saklanan petekler güvelenmez.Piyasada satılmakta olan Arı Farma firmasının çıkarmış olduğu “ GÜVESET “ ilacı da kullanılmaktadır.

BAL ÜRETİMİ

bal üretiminde hijyene ve teknolojiye önem vererek, tesisi mikroplardan ve zararlı maddelerden arındırıp, gerekli her türlü çalışmayı yaptığını söyledi.

Tarım Bakanlığı'nın bal eylem planı kapsamında balda kalıntı izleme programı çerçevesinde üretim yaptığını anlatan Hasan Köse, ürettikleri balın saf olduğunu ve bunu belgelerle kanıtlandığını ifade etti. Köse, aracılık tecrübelerini ise şöyle sıraladı:
"Bazen arıların çiçeklerden bal alırken çiçeklerin topraktan beslendikleri için toprakta bulunan bazı çinko, kurşun, magnezyum gibi maddeleri alabiliyor. Bunu engellemenin yolu, sürekli tahlil yaptırılarak bal üretimi esnasında o bölgenin değiştirilmesidir. Bölgedeki flora durumuna göre yılda 4-5 yer değiştirilmesi gerekir. Balı aldıktan sonra sır alma tezgahında yapılan çalışmadan sonra bal süzme makinesiyle çerçevedeki bal süzülür. Asıl sorunun buradan sonra başlar. Balın saf bal olabilmesi için termostatlı dinlendirme tesisine mutlaka konulması gerekmektedir. Tarım Bakanlığı görevlilerinin önermiş olduğu bu makine, balı belli bir ısıya geldikten sonra otomatik olarak kapanır. Bal içerisinde bulunabilecek zararlı maddeler üste çıkar. Böylece binlerce çiçekte bulunabilecek zararlı maddelerin baldan çıkışı sağlanarak saf bal üretilmiş olur. Termostatlı dinlendirme tesisine konulmayan bal saf bal değildir. Bütün bu işlere önem verilerek yaptığımız için balımızın satışı kolay olmaktadır. Kaliteli bal üretimi yaptığımız için pazarlama sıkıntısı çekmeyerek çevre tarafından tüketilmektedir."

Toplam 210 kovanla yıllardır bölgede arıcılık yapan dede-torun sezonun iyi olması halinde yıllık 4 ton bal üretip satışa sunuyorlar. Öte yandan 75 yılda hiç doktora gitmeyen doğa hayranı arıcı dedenin dinçliği herkesin dikkatini çekiyor. Hasan Köse, "Daha en az bir 75 yıl daha yaşayabileceğimi ümit ediyorum. Yaz veya kış üç katlı evin 3. katının balkonun da yatıyorum. Ben doğayı seviyorum, doğayla gece ve gündüz iç içe olabilmek için uyuyabileceğim yer olarak balkonu seçiyorum" dedi.