BAL ARILARININ KOVAN YERLERİNİN DEGTİRİLMESİ
Bal arıları çok küçük böcekler olmasına rağmen zekâ düzeyleri şaşırtıcı düzeyde gelişmiştir. Tarlacı arıların kovanlarının yerleri ile ilişkili olarak yiyecek kaynaklarının yerlerini hatırlayabildiklerini bilmekteyiz. Koku alma ve renkler yardımıyla hangi çiçeğin en iyi polen ve nektar kaynağı olduğunu, yiyecek kaynaklarının en uygun oldukları zamanı hatırlayabilirler.
Bal arıları kovanlarının ve yiyecek kaynaklarının yerlerini akıllarında tutabilirler. Dans dili yardımı ile nektar ve polen kaynaklarını kovanlarına geri döndükten sonra diğer arılara tarif edebilirler. Kovanından yiyecek almak için ayrılan tarlacı arı kovanından 5–6 km. yarıçapında uzaklığa kadar uçup geri gelebilir. Kovanın yerini güneş ile kovanı arasındaki açı, görsel işaretler ve koku (feromon) yardımı ile bulurlar.
Arılık içinde koloninin yeri aniden bir yerden diğer yere değiştirildiğinde tarlacı arıların hafızasında eski yuvanın yeri olacağı için arılar yeni kovan yerini bulamayacaklardır. Arılıkta başka koloniler bulunmuyorsa, kovanını bulamayan tarlacı arılar etraftaki diğer kolonilere sığınmak isteyecektir. Bu tarlacı arılarda nektar ya da polen var ise diğer koloniler bunları kovanlarına kabul edecektir. Eğer bu arılarda nektar ya da polen bulunmuyorsa koloniye kabul edilmeyeceklerdir.
Yeri değiştirilen koloni tarlacı arı gücünü kaybedecektir. Tarlacı gücünü kaybeden koloniye nektar ve polen gelişi yeni tarlacı arıların yetiştirilmesine kadar duracaktır. Buda kolonide o zamana kadar depolanmış yiyeceğin kısa sürede tükenmesine ve ana arının yumurtlama hızının azalmasına neden olacaktır. Bu koloninin performansı belli bir süre düşecektir. Bu yüzden ender durumlar dışında kolonilerin yerini değiştirirken bütün koloni bireylerinin birlikte yeni yerlerine taşınması doğru olacaktır.
Koloni yerinin değiştirilmesi olayının arkasında yatan fikir, arıların geçici olarak konulacağı yerde eski uçuş alanlarını unutması ve yeni uçuş alanlarını öğrenmesidir. Unutma ve öğrenme sureci 2–3 gün kadardır. Daha sonra koloniler eski arılıklarının yakında olan yeni ve devamlı kalacakları alana taşınabilir.
Kovanların yerini değiştirirken şu tekniklerin uygulanmasına dikkat edilmelidir:
Kovan yada kovanlardaki çerçeveler taşınma esnasında oynamaması için çerçevelerin bittiği yerler çivi ile sabitlenmelidir. Taşınacak kovan çift katlı ise katların birleştiği yerler arı çıkısını önlemek için bantlar yardımıyla kapatılıp zımbalanmalıdır. Taşıma esnasında kovan kapaklarının açılarak arıların dışarı çıkışını engellemek için kovan gövdesi ve kapak sıkıca birlikte bağlanmalıdır.
Hava karardıktan sonra bütün koloni bireyleri kovanda olacaktır. Körük ile arılığa gidilerek, kovan girişinde bulunan arıları hafif duman yardımıyla kovanın içine girmeleri sağlanmalıdır. Giriş metal sinek teli ile bir arının bile çıkamayacağı şekilde kapatılmalıdır. Sinek teli havanın kovanın içine girmesini sağlar.
Kovanlar araca yüklenerek arılığın bulunduğu yerden kuş uçuşu ile en az 5 km uzağa götürülmelidir. Eğer bu mesafe daha kısa olursa taşıdığınız kovanlardaki tarlacı arılar sabahleyin eski yerlerine geri dönecektir. Bu tarlacı arılar başka koloni bulamadıkları taktirde işletmeye yakın bulunan evlerin etrafını sararak insanlara rahatsızlık vereceği gibi belli bir süre sonrada öleceklerdir.
Koloniler geçici yerlerine yerleştirilip, giriş delikleri açılmalıdır. Koloniler bu yerde en az 2–3 gün tutulmalıdır. Bu sürede arılar arılıktaki eski kovan yerlerinin yerini unutacaklardır. Daha sonra gece kovan girişi kapatma işlemi yapılarak, kovanları arılığınızdaki yeni yerlerine yerleştirip, ağızları açılmalıdır. Ertesi günden itibaren koloni yönetimi için düzenleri alınabilir.
Eğer kovanlarınızı çok kısa mesafe için yerini değiştirmek istiyorsanız, günde 20–30 cm. yerinden oynatarak yeni yerine yerleştirebilirsiniz
