Oğul Engelleme Yöntemleri
OĞUL ENGELLEME YÖNTEMLERİ Bir arı kolonisinin oğul çıkarma arzusunun nedenleri bilinirse, bunu engellemenin yöntemleri de kendiliğinden ortaya çıkar. Bu nedenler kısaca şunlardır:
1) Arı nüfusu kovan içinde çok sıkıştığı zaman oğul çıkararak bu sıkışıklıktan kurtulmak ister. İçerideki sıkışıklığın en büyük göstergesi ise özellikle günün sıcak saatlerinde arıların uçma tahtasının üzerinden aşağıya salkımlar oluşturarak sarkmalarıdır. Bu o kovanın oğul çıkarma eğiliminin ilk işaretidir.
2) Kovan içi havalandırma çok iyi değilse ya da kovan kızgın güneş altında bulunuyorsa arılar içeride bunalır ve oğul çıkarma eğilimine girer.
3) Ana arının yumurtlama alanlarının bitmesi. Ana arı petekler üzerinde yumurtlayacak boş hücre bulamıyorsa kovan yine oğul eğilimine girer.
4) Oğul çıkarma eğilimi o arı ırkının kalıtımsal bir özelliği olabilir. Bu tür bir özelliği olan arı ırkı kolayca oğul çıkarma eğilimine girer.Arı kolonisinin oğul çıkarma eğilimini engellemek için alınması gerekli önlemler ise şunlardır:
1) İlkbaharda hızlı kuluçka faaliyeti sonucunda nüfus iyice arttığı için, arılar kuluçkalıkta sıkışmadan ballıkların konulması gerekir.
2) Havaların iyice ısınmasıyla birlikte arıların kovana rahatça girip çıkmalarını sağlamak ve kovan içi havalandırmaya yardımcı olmak için, kovan giriş delikleri sonuna kadar açık hale getirilir. Kovan kızgın güneş altında bırakılmaz gölge altına koymak mümkün değilse, üzeri dal, çalı, ot vesaire ile örtülür.
3) Çok hızlı gelişen ve oğul çıkarma eğilimine gireceği anlaşılan kovanlardan kapalı gözlü yavrulu çerçevelerden alınarak zayıf kovanlara verilir, böylece koloninin çok hızlı gelişmesi yavaşlatılmış olur.
4) Ana arıya yumurtlayacak boş alan sağlanır. Eğer kuluçkalıktaki çerçeveler aşırı yavru ya da aşırı bal depolama yüzünden bloke olmuşsa, bunlar alınarak yerine boş çerçeveler konur. Böylece ana arının rahatlıkla yumurtalarını bırakacağı alanlar sağlanmış olur. Eğer çerçeveler bal yüzünden bloke olmuşsa, bunların yerine kabartılmış petekli çerçeve koymamak gerekir. Çünkü arılar bu çerçeveleri de hemen bal ile doldurarak ana arının yumurtlamasına imkan vermezler. Kılavuz petekli çerçeve takılırsa, petekler kabartıldıkça ana arı yumurtasını koyma imkanı bulur.Ana arıya bol yumurtlama alanı açmak için kuluçkalıktaki üzeri sırlanmış yavru gözlü çerçevelerden 4–5 tanesi alınarak yerine kılavuz petek takılmış çerçeve konur. Yavrulu petekler ise ballığın ortasına yerleştirilir. Böylece kuluçkalıkta ana arıya yumurtlayacak geniş bir alan yaratılmış olur. Eğer kuluçkalıkla ballık arasına ana ızgarası konursa ana arı üst kata çıkıp yumurtlayamayacağı için, kapalı gözlerden yavrular çıkmaya başladıktan sonra arılar üst kattaki boş peteklere hemen bal doldurmaya başlar.
5) Kuluçkalıktaki çerçeveler haftada bir kontrol edilerek varsa ana arı yüksükleri imha edilir. Ana arı yüksüklerinin yapılmış olması kovanın illaki oğul çıkaracağı anlamına gelmez. Bu yüzden içinde yumurta bulunmayan hücreleri bozmak için zaman harcanmamalıdır. Eğer bu yüksüklerin içine yumurta ve arı sütü bırakılmışsa bu oğul hazırlığının en önemli işaretidir.Bu yüksükleri imha ederken dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan birisi de, kapalı olup olmadıklarıdır. Henüz kapatılmamış üzeri açık olan yüksükler rahatlıkla imha edilebilir. Fakat eğer kapalı ana arı yüksüğü varsa bu o kovanın oğul çıkardığı anlamına gelir. Bu yüzden bütün yüksükleri imha etmek o kovanı ana arısız bırakmak demektir. Kapalı yüksükler görüldüğünde bunlardan 1-2 tanesini seçerek bozmadan bırakmak gerekir. İri, gösterişli ve üzeri pütürlü olan ana memeleri tercih edilmelidir.
Oğul vermek amacıyla yapılan ana arı yüksüklerinin sayısı genelde 10–15 kadardır. Ana arıyı değiştirmek için yapılan yüksükler ise 2–4 tane civarındadır. Oğul için yapılan yüksükler, ana arıdan gizlemek için çerçevelerin dip taraflarında, gizli köşelerinde bulunur. Ana arıyı değiştirme amacıyla yapılan yüksükler ise çerçevenin ortasında, kuluçkanın bol olduğu alanlarda yer alır.
İlk çıkan oğulun hangi kovandan çıktığı görüldüyse, diğer oğulları engellemenin en pratik bir yolu da şudur: Ana kovan yerinden kaldırılıp arılıkta başka bir yere taşınarak, oğul arısı ana kovanın yerine konur. Böylece dışarıdaki tarlacı arılar da oğul kovana dâhil olarak koloniyi çok güçlü bir hale getirirler. Tarlacı arılarını kaybettiği için nüfusu iyice azalan ana kovan ise oğul çıkarmaktan vazgeçer.
Oğul vermek amacıyla yapılan ana arı yüksüklerinin sayısı genelde 10–15 kadardır. Ana arıyı değiştirmek için yapılan yüksükler ise 2–4 tane civarındadır. Oğul için yapılan yüksükler, ana arıdan gizlemek için çerçevelerin dip taraflarında, gizli köşelerinde bulunur. Ana arıyı değiştirme amacıyla yapılan yüksükler ise çerçevenin ortasında, kuluçkanın bol olduğu alanlarda yer alır.
İlk çıkan oğulun hangi kovandan çıktığı görüldüyse, diğer oğulları engellemenin en pratik bir yolu da şudur: Ana kovan yerinden kaldırılıp arılıkta başka bir yere taşınarak, oğul arısı ana kovanın yerine konur. Böylece dışarıdaki tarlacı arılar da oğul kovana dâhil olarak koloniyi çok güçlü bir hale getirirler. Tarlacı arılarını kaybettiği için nüfusu iyice azalan ana kovan ise oğul çıkarmaktan vazgeçer.
6) Bazı arılar ırk özelliklerinden dolayı oğul çıkarmaya daha kolay eğilim gösterirler. Bu yüzden oğul eğilimi daha düşük olan ırklarla çalışmak gerekir. Her arıcı kendi arılığındaki oğul çıkarma eğilimi düşük olan kovanları belirlemeli ve bu kovanlardan ürettiği ana arıları diğer kovanlara vererek, kendi arılarının oğul çıkarma eğilimini en düşük seviyeye getirmelidir. Oğul çıkarma eğilimi yüksek kovanların ana arıları ve erkek arıları fırsat buldukça imha edilmelidir.
7) Hızla gelişen kolonilerden suni oğul almak doğal oğul çıkışını engelleyen en önemli uygulamalardan bir tanesidir.
Öncelikle kolonilerin bala güçlü olarak girmesi için oğul almamak sadece bir yöntem. Ancak oğul alsanız da ve bölseniz de bala koloniyi güçlendirmek yine sizin elinizde. Bir çok koloniyi bal zamanı birleştirerek güçlendirebilirsiniz. Ancak koloni sayısına takılıp kalmamak gerekiyor. Her zaman için 5 güçlü, 15 orta güçlüden daha çok bal yapar.
Gelelim oğul önleme dediğiniz işleme...
Oğul için meme yapmış bir koloniden bahsediyorsunuz.
Ana arı da şu ana kadar yaptığınız gözlemlere göre yaşlı sayılmaz.
Ana arının dışarı çıkışını engellemek oğul önleme yöntemi değildir. Oğulun çıkışını önlemektir. Mühim olan koloninin hiç oğula yönlenmemesidir.
Bunu nasıl yapacağız?
Arı kolonisi neden oğul verir sorusuna verilecek cevapları sıralayın ve bu sorunları ortadan kaldırın.
Elinizde hazır yedek ana arı olsa oğula da kalksa yapılacak işlemler kolay ama sanırım o da yok.
Açtınız kovanı ve memeleri dikmiş.
Vay vay vay.
Ne yapmalıyım?
Hemen arka depodan boş kovanlardan 2 tane alıp, gelin.
Oğula kalkan kovanın, hemen önüne yan yana boş kovanları koyun.
Anayı bulun ve sadece 2 ballı çerçeveyi arılarla ve ana ile birlikte öndeki boş bir kovana koyun.
Yanına kovandan bir çerçeve daha arı silkeleyin. Ana arı ballı çerçevelerde yumurtlayacak yer bulur.
Oğula çıkacak eski anayı 2 ballı çerçeve ve sonuçta 3 çerçeve arı ile birlikte ön tarafa aldık.
Oğulu aldık kısacası.
Geride kaldı bir sürü meme...
Yavrulu çerçevelerin hepsini kontrol edin. Sakın meme bozmayın ilk etapta.
Tüm meme varlığını netleştiriniz.
Bu kontrol esnasında açık yavrulu çerçeveleri ve kapalı yavrulu çerçeveleri de belirleyin.
Evet geride kalan memeli çerçeveleri de böleceğiz.
Kapalı yavruları çıkmaya başlamış 2 çerçeveyi arıları ile birlikte öndeki diğer kovana alıyoruz. Yine yanına fazladan 1 çerçeve arı silkeliyoruz. Varsa elinizde 2 ballı çerçeveyi iç ve dış duvar olarak yavruların dışına bu kovana veriniz. Bu kovanı tamamladığınızda memeleri kontrol edin ve sadece 2 tane en beğendiğiniz memeyi bırakınız.
Geride kalan yavrulu çerçevelerinde memelerini sadece 2 taneye düşürün. Yavruluları yan yana getirin. Varsa 2 ballı çerçeveyi iç ve dış duvar olarak veriniz.
Dolayısı ile 3 koloni hazırlandı. Birisi zaten eski ana. Diğerleri 2 memeli yavrulu koloniler. Tüm kolonileri sıvı beslemeye tabi tutunuz.
Kapalı meme bölemeyeceğinize göre, analar en kötü ihtimal 8-9 gün sonra doğar.
Neden kapalı meme bölemezsiniz?
İşler yolunda gittiyse zaten meme kapandığında eski ana dala çıkmış olurdu.
Analar 8-9 gün sonra doğar ve 9-10 gün sonra da yumurtlarlar.
Bulunduğunuz bölgenin bal akımına kadar yumurtlamalarına müsaade edin.
Bal başladığında ise, eski kovanın yerinde kalan anaya takviyeleri verin. Öndeki eski anadan ve diğer yeni anadan.
2 genç ananın yumurtlaması durumunda bir kayıp yaşanmaz ve + 2 genç ana kazanılmış olur.
Eğer yedek ana arı olsaydı, meme bıraktığınız yerlere anayı kafeste takardınız ve 20 gün boşuna beklemezdiniz.
2 ana 20 günde ne yapar ki?
Günde 1000 yumurta yapsa...
40.000 yumurta. Yani tam full bir kuluçkalık arı
Öncelikle kolonilerin bala güçlü olarak girmesi için oğul almamak sadece bir yöntem. Ancak oğul alsanız da ve bölseniz de bala koloniyi güçlendirmek yine sizin elinizde. Bir çok koloniyi bal zamanı birleştirerek güçlendirebilirsiniz. Ancak koloni sayısına takılıp kalmamak gerekiyor. Her zaman için 5 güçlü, 15 orta güçlüden daha çok bal yapar.
Gelelim oğul önleme dediğiniz işleme...
Oğul için meme yapmış bir koloniden bahsediyorsunuz.
Ana arı da şu ana kadar yaptığınız gözlemlere göre yaşlı sayılmaz.
Ana arının dışarı çıkışını engellemek oğul önleme yöntemi değildir. Oğulun çıkışını önlemektir. Mühim olan koloninin hiç oğula yönlenmemesidir.
Bunu nasıl yapacağız?
Arı kolonisi neden oğul verir sorusuna verilecek cevapları sıralayın ve bu sorunları ortadan kaldırın.
Elinizde hazır yedek ana arı olsa oğula da kalksa yapılacak işlemler kolay ama sanırım o da yok.
Açtınız kovanı ve memeleri dikmiş.
Vay vay vay.
Ne yapmalıyım?
Hemen arka depodan boş kovanlardan 2 tane alıp, gelin.
Oğula kalkan kovanın, hemen önüne yan yana boş kovanları koyun.
Anayı bulun ve sadece 2 ballı çerçeveyi arılarla ve ana ile birlikte öndeki boş bir kovana koyun.
Yanına kovandan bir çerçeve daha arı silkeleyin. Ana arı ballı çerçevelerde yumurtlayacak yer bulur.
Oğula çıkacak eski anayı 2 ballı çerçeve ve sonuçta 3 çerçeve arı ile birlikte ön tarafa aldık.
Oğulu aldık kısacası.
Geride kaldı bir sürü meme...
Yavrulu çerçevelerin hepsini kontrol edin. Sakın meme bozmayın ilk etapta.
Tüm meme varlığını netleştiriniz.
Bu kontrol esnasında açık yavrulu çerçeveleri ve kapalı yavrulu çerçeveleri de belirleyin.
Evet geride kalan memeli çerçeveleri de böleceğiz.
Kapalı yavruları çıkmaya başlamış 2 çerçeveyi arıları ile birlikte öndeki diğer kovana alıyoruz. Yine yanına fazladan 1 çerçeve arı silkeliyoruz. Varsa elinizde 2 ballı çerçeveyi iç ve dış duvar olarak yavruların dışına bu kovana veriniz. Bu kovanı tamamladığınızda memeleri kontrol edin ve sadece 2 tane en beğendiğiniz memeyi bırakınız.
Geride kalan yavrulu çerçevelerinde memelerini sadece 2 taneye düşürün. Yavruluları yan yana getirin. Varsa 2 ballı çerçeveyi iç ve dış duvar olarak veriniz.
Dolayısı ile 3 koloni hazırlandı. Birisi zaten eski ana. Diğerleri 2 memeli yavrulu koloniler. Tüm kolonileri sıvı beslemeye tabi tutunuz.
Kapalı meme bölemeyeceğinize göre, analar en kötü ihtimal 8-9 gün sonra doğar.
Neden kapalı meme bölemezsiniz?
İşler yolunda gittiyse zaten meme kapandığında eski ana dala çıkmış olurdu.
Analar 8-9 gün sonra doğar ve 9-10 gün sonra da yumurtlarlar.
Bulunduğunuz bölgenin bal akımına kadar yumurtlamalarına müsaade edin.
Bal başladığında ise, eski kovanın yerinde kalan anaya takviyeleri verin. Öndeki eski anadan ve diğer yeni anadan.
2 genç ananın yumurtlaması durumunda bir kayıp yaşanmaz ve + 2 genç ana kazanılmış olur.
Eğer yedek ana arı olsaydı, meme bıraktığınız yerlere anayı kafeste takardınız ve 20 gün boşuna beklemezdiniz.
2 ana 20 günde ne yapar ki?
Günde 1000 yumurta yapsa...
40.000 yumurta. Yani tam full bir kuluçkalık arı
Oğul Önleme yöntemleri.
1. Ana arının kanadını kesme.
Ana arının bir kanadı kesildiğinde bir oğul çıkabilir fakat ana arının uçma olasılığı olmadığı için oğul kovanın hemen önünde toplanır ve kolaylıkla kovana geri konabilir. Bu bir oğul önleme yöntemi değildir ancak arı yeniden kazanılır.
• Clipping one wing of the queen.
When one wing of the queen is clipped, a swarm may issue but due to the queen's inability to fly, the swarm will gather right outside the original hive, where the swarm can be easily collected. Even though this is not a swarm prevention method it is a method of swarm retrieval.
Demaree yönteminde bir çıta kaplanmış (üstü örtülmüş) yavru eski ana ile çıkarılır. Bu çıta boş kabartılmış çıtaları ve altlığı olan eski kovan ile aynı yerde bulunan bir kovan kutusuna konur. Üstünde (taç) bir üstlük olan bir ballık eklenir. Kalan anasız kovan kutusu ana arı hücreleri bakımından denetlenir. Bütün ana hücreleri yok edilir. Arıların çoğunu içeren bu kutu (taç) üstlüğün üstüne konur. Tarlacı arılar alt kutuya döner ve üst kutudaki arı sayısı azalır. Bir hafta veya on gün sonra bu kısımlar yeniden denetlenir ve kalan ana hücreleri yok edilir. Bir başka ayırma peryodu ardından oğul verme dürtüsü yok olur ve arılar yeniden bir araya getirilirler.
• In the Demaree method a frame of capped brood is removed with the old queen. This frame is put in a hive box with empty drawn frames and foundation at the same location of the old hive. A honey super is added to the top of this hive topped by a crown board. The remaining hive box sans queen is inspected for queen cells. All queen cells are destroyed. This hive box, which has most of the bees, is put on top of the crown board. Foraging bees will return to the lower box depleting the population of the upper box. After a week to ten days both parts are inspected again and any subsequent queen cells destroyed. After another period of separation the swarming drive is extinguished and the hives can be re-combined.
Sadece yavru yuvalarını (içerisinde kurtçuk olan gözleri) açık bırakın. Oğul hazırlığında arılar yavru yuvalarını bal ile doldururlar. Ana uçmaya hazırlık olarak yavrulamayı bırakır ve işsiz kalan genç arılar onunla giderler. Bu yöntemin dayandığı kavram genç arılara iş çıkarrmak için yavru yuvalarını açmak ve anayı yeniden yavrulamaya yöneltmek ve bu olaylar dizisini yeniden yönlendirmektir. Bu işlem yavru yuvaları içerisindeki boş çıtalar, suni petekli çıtalar veya kabartılmış çıtalar üzerinde ufak değişikliklerle uygulanarak veya yavru peteklerini yukarı çıkarıp yavru yuvaları için alan açmakla yapılır.
• Simply keep the brood nest open. In preparation for swarming, bees fill the brood nest with honey. The queen stops laying to be trim enough to fly, and her newly unemployed nurse bees go with her. The concept of this method is to open the brood nest to employ those nurse bees and get the queen laying again and redirect this sequence of events. This is done by any number of slight variations from empty frames in the brood nest, frames of bare foundation in the brood nest or drawn combs in the brood nest, or moving brood combs to the box above to cause more expansion of the brood nest.
Kışın geç evrlerinde büyüyen yavru yuvaları üzerindeki çıtalar yeniden düzenlenirler. Yavru yuvaları üzerindeki çıtalar tam bal çıtaları ve boş kabartılmış çıtalar veya hatta suni peteksiz çıtalar arasında sıralanırlar. Yalnızca yeterli reservi olduğunu algılayan kolonilerin oğula meyilli olacaklarına inanılır. Yavru yuvaları üzerindeki "checkboarding" çıtaları bu reserv algılamasını yok eder.
• Checkerboarding. In the late winter, frames are rearranged above the growing brood nest. The frames above the brood nest are alternated between full honey frames and empty drawn out frames or even foundationless frames. It is believed that only colonies that perceive to have enough reserves will attempt to swarm. Checkerboarding frames above the brood nest apparently destroys this sense of having reserves.
BU NEDENLER KISACA ŞUNLARDIR:
1) Arı nüfusu kovan içinde çok sıkıştığı zaman oğul çıkararak bu sıkışıklıktan kurtulmak ister.
İçerideki sıkışıklığın en büyük göstergesi ise özellikle günün sıcak saatlerinde arıların uçma tahtasının üzerinden aşağıya salkımlar oluşturarak sarkmalarıdır.
Bu o kovanın oğul çıkarma eğiliminin ilk işaretidir.
2) Kovan içi havalandırma çok iyi değilse ya da kovan kızgın güneş altında bulunuyorsa arılar içeride bunalır ve oğul çıkarma eğilimine girer.
3) Ana arının yumurtlama alanlarının bitmesi.
Ana arı petekler üzerinde yumurtlayacak boş hücre bulamıyorsa kovan yine oğul eğilimine girer.
4) Oğul çıkarma eğilimi o arı ırkının kalıtımsal bir özelliği olabilir. Bu tür bir özelliği olan arı ırkı kolayca oğul çıkarma eğilimine girer.
Arı kolonisinin oğul çıkarma eğilimini engellemek için alınması gerekli